Tijdens een gesprek in het radioprogramma Plat op Eén kwam het opnieuw ter sprake: het verschil tussen oard en eerd. Siemon Reker en Eline Brontsema deden er in het verleden al eens onderzoek naar en wat bleek? Door de provincie heen worden aardbevingen afwisselend aangeduid als oardbevens en als eerdbevens. Bekende Groningse publicisten zijn niet eenduidig in hun voorkeuren: Eltje Doddema repte in zijn Kopschraberijen over Oardbevens en in 2013 nam RTV Noord in de zoektocht naar Het Leukste Dorp Van Groningen het simuleren van een sterke oardbeven mee, terwijl Henk Scholte op het ter ziele gegane Groningse platform Webloug schreef over eerdbevens & meziek en ook Bert ‘Kreuze’ Wijnholds blogt over eerdbevens. Laten we het er maar op houden dat het allebei kan, anders zou er niet zo`n verdeeldheid zijn.
Persoonlijk behoor ik tot het kamp dat eerdbeven op een spandoek zou zetten. Waarom het voor mij onomstotelijk vaststaat dat het eerdbeven moet zijn? Wel, een aardbei heet immers een eerd(je)bij en een aardappel een eerabbel en in die lezing wordt aarde letterlijk gebruikt. In het Buuswoordenbouk wordt eerde als vertaling voor (planeet) aarde gebruikt.
Iemand heeft daarnaast weliswaar een aard/ oard en is aardig/oardeg, maar daar betreft het de aard van mensen (dan wel van 'het beestje') en dus niet letterlijk de aarde.
Net als in het Nederlands de Statenbijbel bij de vorming van de standaardtaal een leidraad vormde, vind ik de Grunneger Biebel een toonbeeld van weloverwogen taalgebruik. In zowel Biebel als Kinderbiebel staat eerde als vertaling van aarde. Uit Biebel: Genesis 1: 1 ‘In t begun het God hemel en eerde schoapen. 2 Eerde was onlaand en t duustern lag over oervloud en gaist van God zweefde over t wotter.’
Tot zover mijn overtuiging. Het maakt weliswaar niet uit of je oardbevens zegt of eerdbevens. Wat wel uitmaakt is dat we het noodgedwongen zo vaak over dit fenomeen moeten hebben. Is het niet vanwege een fikse klap bij Westerwijtwerd die ruim 3000 schademeldingen en nog veel meer stress oplevert, dan is het wel vanwege een hautain optreden van een uit de Kamer gewerkte politicus op Radio 1, of om het onlangs onthulde monument voor onterecht beschimpte anti-aardgaswinningsstrijder van het eerste uur - Meent van der Sluis, dan wel omdat via slinkse wegen toch geprobeerd wordt gas te winnen bij Grijpskerk met alle risico`s die daaraan kleven. Het liefst zouden we zien dat het woord niet zo belangrijk was in onze contreien...
Foto: een gestutte boerderij in Midden-Groningen, IN